Sta je nu in je cirkel van geluk? Of in je cirkel van gelijk? Het scheelt twee letters, maar maakt een wereld van verschil. Pro6’er Lian heeft de bekende theorie van de Amerikaanse bedrijfskundige Stephen Covey vertaald naar de hulpverlening.

Je kunt je bij veel situaties betrokken voelen. Denk aan armoede in de wereld, oorlog, je gezondheid of het gedrag van je collega. Maar vaak heb je daar geen directe invloed op. Covey stelt dat je op één ding maar directe invloed hebt: je eigen gedrag. Dat staat in je cirkel van invloed. Als jij in je cirkel van invloed gaat staan, accepteer je dat je hetgeen wat in de cirkel van betrokkenheid staat, niet direct kunt veranderen. Je laat het los, door je te focussen op je cirkel van invloed. Dat scheelt je een hoop frustratie en stress, over iets wat je niet kunt veranderen.

Geluk of gelijk?
Pro6’er Lian zag de toepasbaarheid van deze theorie in gezinssituaties. Ze ontwikkelde een training voor professionals om in te zetten in de behandeling. Ze vertaalde de cirkel van invloed en betrokkenheid, naar die van geluk en die van gelijk. Ben je bezig met je eigen invloed of dat wat een ander moet doen? Wil je gelukkig zijn of je gelijk halen? Stel dat je gelijk krijgt, wat brengt dat jou en is dat prettig voor de relatie met de ander?

“Ik ging eerst zelf oefenen. Met mijn kinderen had ik besproken dat zij gingen leren koken, vanuit de kernwaarde om te groeien naar zelfstandigheid. Mijn dochter ging in de keuken aan de slag, met het bereiden van een maaltijd. Op het aanrecht ontstond een rotzooi. Ik kon toen zeggen dat ze die spullen op moest ruimen. Dan stapte ik van mijn cirkel van geluk in die van gelijk. Hoe zou een puber dan reageren? Die gaat ook in haar cirkel van gelijk staan, wordt boos en zegt: ‘Doe het dan lekker zelf.’” Het gevolg: haar dochter stopt met koken, het initiële doel is niet gehaald en er is aan beide kanten frustratie.

“Ik kan ook binnenkomen, zeggen dat ik het fijn vind dat zij kookt en vragen of ik haar kan helpen. Wat denk je dat ze dan zegt? ‘Ja, het zou fijn zijn als jij wat kan opruimen voor me.’ Ik sta in mijn cirkel van geluk: zij leert koken, we praten met elkaar en het is gezellig. Sommige mensen denken dat ik in deze situatie toegeef. Maar is dat zo? Of blijf ik juist trouw aan de kernwaarden: rust, verbinding, gezelligheid en de groei naar zelfstandigheid? Hoe meer mensen in hun cirkel van invloed en dus geluk staan, hoe minder conflicten.”

Toepassen in gezinssituaties
Lian past dit inmiddels veelvuldig toe binnen gezinnen, met name bij complexe scheidingen. Ze vraagt hen steeds: heb jij hier directe invloed op?

“Stel dat de vader zijn kind naar de moeder brengt. De moeder doet de deur open en begint direct tegen de vader hard te praten en eisen te stellen. De vader kan dan in zijn cirkel van gelijk stappen en volop tegengas geven. Of hij blijft in zijn cirkel van geluk en zegt: ‘Bel of app me straks maar, dan hebben we het erover.’ Je wilt namelijk niet dat je kind getuige is van een conflict. Het gaat over situaties die mensen emotioneel raken. Waar ze gefrustreerd door zijn. De cirkels nemen dat gevoel niet weg, maar helpen je om grip te houden op je gedrag in deze situaties. Je stapt uit het conflict en reageert niet op dat moment. Dat kan later een gevoel van rust en trots geven, omdat je rustig bleef en een goed voorbeeld was voor je kind.”

Ze gebruikt ook fysieke hulpmiddelen. Bijvoorbeeld een pot met stenen, waarmee ouders voor zichzelf inzichtelijk kunnen maken welke kernwaarden belangrijk voor hen zijn door die op de stenen te schrijven. Bij een andere oefening legt ze touwtjes op de grond, waar ouders mee kunnen oefenen om in hun cirkel van geluk of gelijk te staan.

Ze gebruikt de cirkels ook voor kinderen. “Wat kan de dochter in de eerder beschreven situatie doen? Ze kan een eventuele ruzie niet oplossen, maar heeft wel invloed op haar eigen gedrag. Zij hoeft niet te blijven staan en te luisteren naar de strijd tussen haar ouders. Ze kan ook naar binnen gaan, de deur sluiten en weer opendoen als mama en papa klaar zijn met ruziën.”

Laat het los
De hamvraag is dus: waar heb je invloed op? Op jezelf. “Als je beseft dat je de ander niet kunt veranderen, dan zit je goed. Je hoeft niks met bovenstaande situatie. Het is niet van jou. En dus mag je het loslaten en je focussen op jouw cirkel van geluk. Op jouw grond blijven staan.”